Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) vừa hoàn thành và gửi hồ sơ dự thảo Nghị định quy định chi tiết về trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì của nhà sản xuất và nhập khẩu (EPR) sang Bộ Tư pháp để thẩm định. Điểm đáng chú ý trong dự thảo lần này là việc lần đầu tiên đưa quy định về việc thải bỏ và tái chế phương tiện giao thông.
Theo dự thảo Nghị định này hướng dẫn cụ thể cho các tổ chức, cá nhân thực hiện việc thải bỏ phương tiện khi hết niên hạn sử dụng một cách đúng quy định, từ đó tạo điều kiện cho nhà sản xuất, nhập khẩu có thể thu gom và thực hiện trách nhiệm tái chế của mình.
Bộ TN&MT cho biết: Phương tiện giao thông là tài sản có giá trị và vòng đời sử dụng dài, do đó việc thải bỏ phụ thuộc vào tính tự nguyện của người sở hữu, gây khó khăn cho việc thu hồi. Vì vậy, dự thảo chỉ tập trung vào nhóm phương tiện giao thông có niên hạn sử dụng theo quy định pháp luật, vốn là nhóm bắt buộc phải dừng lưu hành khi hết thời hạn, từ đó phát sinh nghĩa vụ thu hồi và tái chế. Các loại xe nằm trong diện này bao gồm ô tô chở hàng, ô tô chở người từ 9 chỗ trở lên, ô tô chở hàng chuyên dùng và một số loại xe bốn bánh có động cơ khác.
Dự thảo đề xuất một tỉ lệ tái chế bắt buộc ban đầu là 0,5%. Quy cách tái chế được nêu rõ, yêu cầu các cơ sở phá dỡ phải phân loại và thu hồi các loại vật liệu như kim loại, nhựa để đưa vào quy trình tái chế phù hợp.
Đối với pin Lithium dùng cho phương tiện giao thông, một vấn đề mới và phức tạp, Bộ TN&MT nhận định rằng loại pin dành cho ô tô này mới phổ biến tại Việt Nam trong vài năm gần đây và chưa đến giai đoạn thải bỏ hàng loạt. Lượng pin thải ra thị trường còn ít, gây khó khăn cho việc thu gom số lượng lớn. Do đó, dự thảo đề xuất một lộ trình riêng, và trong giai đoạn hiện tại, tỉ lệ tái chế bắt buộc đối với pin Lithium sẽ là 0%. Điều này thể hiện sự thận trọng và thực tế của cơ quan quản lý, đảm bảo tính khả thi của chính sách.
Đây được coi là một bước tiến quan trọng, thể hiện nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc xây dựng hệ thống quản lý rác thải bền vững. Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là trong khâu thu gom và xử lý, nhưng việc đưa ra các quy định cụ thể về tái chế phương tiện giao thông là một tín hiệu tích cực, mở đường cho một ngành công nghiệp tái chế xe hơi chính thức tại Việt Nam trong tương lai.