Đề xuất mức tiêu thụ nhiên liệu mới cho ô tô con: Còn nhiều thách thức

Dành cho các bạn quan tâm:

Đề xuất mức tiêu thụ nhiên liệu mới cho ô tô con từ năm 2030

Bộ Xây dựng đang tổ chức lấy ý kiến cho Dự thảo Tiêu chuẩn kỹ thuật Quốc gia về mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình (CAFC) áp dụng cho xe ô tô con đến 9 chỗ ngồi. Theo lộ trình, tiêu chuẩn này hướng tới việc giảm mức tiêu hao nhiên liệu trung bình xuống còn 4,83 lít/100 km vào năm 2030.

Theo đó, CAFC là công cụ quản lý nhằm kiểm soát tiêu hao nhiên liệu của ô tô, vốn đã được nhiều quốc gia áp dụng từ nhiều năm trước đây, trong đó các thị trường phát triển như châu Âu, Nhật Bản, Mỹ… Thậm chí các mức tiêu thụ nhiên liệu theo quy định ở các quốc gia này còn ở mức độ rất nghiêm ngặt để thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch sang xe điện và xe hybrid.

Tại Việt Nam, dự thảo mới của Bộ Xây dựng yêu cầu các thương hiệu ô tô phải bảo đảm trung bình toàn bộ đội xe (sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới - SXLR và NK) đạt mức tiêu hao thấp hơn ngưỡng được quy định.

Điều này hướng đến việc các hãng ô tô phải bảo đảm và tính toán mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình theo số lượng xe bán ra. Ví dụ, mẫu xe A thuần xăng có mức tiêu thụ vượt quá 4,83 lít/100 km nhưng có doanh số lớn nhất trong dải sản phẩm thì bắt buộc hãng phải đẩy mạnh sản lượng của các mẫu xe khác có dưới mức tiêu thụ nhiên liệu mục tiêu để cân bằng lại.

Trong trường hợp vượt quá mức tiêu thụ, hãng xe có thể thực hiện việc chuyển giao tiết kiệm nhiên liệu từ doanh nghiệp khác để đáp ứng theo đúng tiêu chuẩn về mức tiêu thụ nhiên liệu mục tiêu. Phương án này tương đương với việc mua tín chỉ bù trừ tương tự như tại thị trường Mỹ và một số nước phương Tây đang áp dụng.

Mức tiêu thụ nhiên liệu đề xuất so với hiện trạng thực tế ra sao?

Theo số liệu được Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) phân tích, nếu áp dụng chuẩn mức tiêu thụ nhiên liệu 4,83 lít/100 km ngay từ năm 2030, sẽ có tới 96% số lượng ô tô chạy xăng dầu truyền thống trên thị trường hiện tại sẽ không đạt yêu cầu, thậm chí 14% số mẫu xe Hybrid cũng không đáp ứng được tiêu chuẩn.

Cụ thể, các mẫu xe xăng bán chạy nhất tại thị trường Việt Nam là Mitsubishi Xpander (dung tích động cơ 1.5L), Mazda CX-5 (dung tích động cơ 2.0L) và Ford Ranger (dung tích động cơ 2.0L) đều có mức tiêu hao nhiên liệu (tự công bố hoặc do Cục Đăng kiểm Việt Nam kiểm nghiệm) cao hơn so với mức đề xuất tại Dự thảo, lần lượt là 6,2 lít/100km, 7 lít/100km và 7,2 lít/100 km.

Trong khi đó, một số mẫu xe Hybrid (full Hybrid và Hybrid sạc ngoài) cho thấy lợi thế rõ rệt khi đều có mức tiêu thụ nhiên liệu dưới 4,83 lít/100 km. Chẳng hạn, Toyota Yaris Cross HEV chỉ tiêu thụ 3,56 – 3,8 lít/100 km, hay Camry HEV đạt 4,11 – 4,4 lít/100 km.

Ngoài ra, một số mẫu xe Trung Quốc hiện nay được mang đến Việt Nam sử dụng hệ thống Hybrid sạc ngoài (PHEV) cũng có mức tiêu thụ nhiên liệu rất thấp nhưng đó là các con số truyền thông khi chỉ đạt được khi chạy ở 100 km đầu tiên, trong khi con số cần dùng là mức tiêu hao trung bình. Điển hình như BYD Sealion 6 được hãng thông báo có mức tiêu thụ thấp nhất là 1,1 lít/100 km (cho 100km đầu tiên) nhưng với điều kiện đường hỗn hợp sẽ có mức trung bình là 3,5 - 4,7 lít/100 km.

Những thách thức và khó khăn nếu áp dụng mức tiêu thụ nhiên liệu mới?

Nếu tiêu chuẩn được giữ nguyên, thị trường sẽ buộc phải chuyển dịch mạnh sang xe điện hóa, loại bỏ rất nhiều mẫu xe xăng dầu truyền thống. Theo tính toán của VAMA, để đạt mục tiêu 4,83 lít/100 km và giữ nguyên doanh số như hiện nay, các hãng ô tô tại Việt Nam phải tăng sản lượng xe điện hóa tới 868%, con số này rất lớn đặc biệt khi chỉ triển khai trong vòng 5 năm tới.

VAMA cũng giải thích rằng sự thay đổi quá nhanh sẽ gây áp lực lớn cho các mẫu xe thuần điện, trong bối cảnh hạ tầng trạm sạc hiện nay tại Việt Nam vẫn chưa hoàn thiện. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn không chỉ cho người tiêu dùng trong nước mà còn liên quan đến người lao động trong ngành ô tô và cả nguồn thu ngân sách.

Do đó, VAMA đã đề xuất lộ trình áp dụng mức tiêu thụ nhiên liệu cho ô tô con với hai giai đoạn cụ thể: Từ nay đến năm 2027 sẽ giảm mức tiêu hao trung bình xuống 6,7 lít/100 km, và đến năm 2030 sẽ tiếp tục hạ xuống 6 lít/100 km. Theo lý giải của hiệp hội này, lộ trình trên sẽ giúp giảm 34% lượng ô tô chạy xăng dầu truyền thống trong khi các hãng sẽ bớt áp lực điện khí hóa hơn khi sẽ chỉ phải tăng 366% lượng xe điện và Hybrid.

Ngoài ra, VAMA cũng đề nghị cơ quan quản lý cần kết hợp đồng bộ các giải pháp như: Phát triển trạm sạc công cộng, hỗ trợ tài chính cho người mua xe điện và Hybrid, thúc đẩy nội địa hóa linh kiện, và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu công nghệ tiết kiệm nhiên liệu.

Bên cạnh các sản phẩm ô tô thuần xăng, đề xuất mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình 4,83 lít/100 km áp dụng từ năm 2030 có thể ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường trong nước. Cụ thể, việc triển khai các dòng xe Hybrid và thuần điện để cân bằng mục tiêu sẽ là bắt buộc đối với các thương hiệu ô tô.

Tuy nhiên, mức giá bán của những dòng xe này còn khá cao, sẽ gây khó khăn cho việc tiếp cận của người tiêu dùng Việt Nam hiện nay. Ngoài ra, điều này cũng vô tình làm biến mất dần những dòng xe cỡ lớn với động cơ đốt trong mạnh mẽ sử dụng trong những mục đích vượt địa hình hay đi đường dài, hay cả những xe thể thao, siêu xe; mà thị trường sẽ chỉ còn những xe cỡ nhỏ đô thị.

Cuối cùng, để đạt được mức tiêu thụ nhiên liệu mục tiêu, yêu tố bên ngoài cũng rất đáng chú ý, đặc biệt là vấn đề nhiên liệu trên thị trường hiện nay. Ô tô cần phải chạy bằng xăng dầu đạt tiêu chuẩn, nhưng hiện số lượng trạm kinh doanh bán các mặt hàng đạt tiêu chuẩn Euro 5 chưa nhiều, xăng E10 cũng vừa được triển khai thí điểm và chưa rõ có cải thiện được mức tiêu thụ thực tế hay không.